Kendimi nasıl hissediyorum?Duygularımla nasıl başa çıkabilirim? Röportaj
Bir psikolojik danışma merkezinde çalışan Bay Michael Schaefer ile birlikteyiz. Duygularla nasıl başa çıkılır?
İyi duygular, kötü duygular diye bir şey var mı?
Hayır, iyi ya da kötü duygu diye bir şey yoktur. Duyguların tamamı iyidir. Bunlar, etkenlere tepki verme şeklimizdir. Sinir bozucu durumlar sinirimizi bozar, üzücü durumlar üzer ve mutluluk verici olanlar mutlu eder. Başkalarının yapmadığı gibi hissetsem dahi bu normaldir. Bir cenazede, heyecanlı ve gergin olduğumdan gülmek zorunda kalıyorsam, davranış o ortama uygun olmayabilse de, bu duygu normaldir.
Duygularla başa çıkmayı öğrenilebilir miyiz?
Evet, duygularımızın esiri değiliz. Hissettiğimiz şeyleri ve bilhassa duygularımızla nasıl başa çıktığımızı etkilemek için pek çok imkanımız var.
Bir örnek verebilir misiniz?
Örneğin duygularımız karşısında şaşkınlık yaşamak zorunda değiliz. Vücudunun verdiği sinyallere dikkat edersen, ne durumda olduğunu fark edebilirsin. Kalbin daha mı hızlı atıyor? Ellerin mi terliyor? Karnın mı ağrıyor? Bu sinyaller, ne durumda olduğun konusunda ipuçları verir. Zamanında farkına varırsan artık bu duygu seni bunaltamaz ve çözümler bulmak için zaman kazanırsın. Gelecek sefer üzgün olduğunda kendi içine dönüp bak ve vücudunun ne durumda olduğunu hisset. Daha sonra, üzgün olmadan önce ne olduğunu düşün. Muhtemelen duyguyu tetikleyen budur.
Beni üzen şeyin ne olduğunu bilmek bana ne fayda sağlayacak?
Bir duyguyu neyin tetiklediğini bilmek her zaman faydalıdır. Bu durumda duygular o kadar esrarengiz olmaz. Bu durumda onlar hakkında daha kolay konuşabilirsin ve sana yük teşkil ettiğini bildiğin durumları gelecekte farklı tasarlayabilirsin.
Vücudunun verdiği sinyallere dikkat edersen, ne durumda olduğunu fark edebilirsin.
Ben ve kız arkadaşımın aynı durumda çok farklı duygular hissetmemiz nasıl mümkün?
İnsanlar birbirine benzeyebilir, benzer zevklere, benzer görüşlere sahip olabilir. Ama asla aynı değiliz. Senin bir öz geçmişin var, arkadaşının kendi öz geçmişi var. Farklı ailelerden, belki de farklı ülkelerden köken alıyorsunuz. Farklı idolleriniz var. Senin kardeşlerin var, belki de onun yok. Senin anne-baban adabı muaşerete büyük önem verirken, belki onlar olayı daha gevşek görüyor. Sen okumayı çok seviyorsun ve kendini iyi ifade edebiliyorsun. O ise sessiz ve biraz da hayaller aleminde. Dolayısıyla durumlar tarafsız bir bölgede değil, bilakis, bir öz geçmişi, tecrübeleri ve kendine has alışkanlıkları olan insanlarla meydana geliyor.
Bu bir yandan güzel, çünkü böylelikle insanlar birbirine karşı merak duyup birbirinden öğrenebilir. Ancak bu aynı zamanda sıklıkla yanlış anlaşılmaların ve anlayışsızlığın da nedeni. Sadece bizim hissetme şeklimizin doğru olduğuna inanırsak, birbirimizi çok kötü kaçırırız.
Yani hissetmenin ve davranışın pek çok şekli mi var?
Evet, insanlar farklı şekilde hisseder ve farklı davranışlar ortaya koyar. Ancak kişinin kendisinin de her zaman, sandığından fazla seçenekleri bulunmakta. Seni birisi kızdırdığında, örneğin ona vurmaya karar verebilirsin. Ancak ona kırıldığını söyleyip gidebilirsin de. Bir kız arkadaşına gidip olanları anlatabilir ya da akşam günlüğüne, gününün nasıl geçtiğini yazabilirsin.
Birisine vurmak ya da kendini yaralamak, duygulara verilebilecek iyi yanıtlar değil! Bu kötüler dışında başka çözüm yolları var.
Her zaman mı?
Evet, her zaman.